Depremin Büyüklüğü ile Şiddeti Arasındaki Kavram Farkları
Günümüzde meydana gelen depremlerin büyüklüklerini bazı yayınlar "şiddet" olarak lanse etmektedirler. Ancak, büyüklük ile şiddet kavramları birbirinden ayrılmalıdır. Büyüklük, deprem sırasında açığa çıkan enerjiyi tanımlamak için kullanılır ve çoğunlukla "Richter ölçeği (ML)" kullanılmaktadır. Bazı yayınlarda "Moment Magnitüdü (Mw)" olarak da gösterilmektedir. ML ile Mw arasında matematiksel bir bağıntı vardır. Bu bağıntı, depremin büyüklüğüne göre değişiklik göstermektedir. Örneğin; Richter ölçeğinde 6.0 ve daha düşük büyüklükteki depremlerin Moment Magnitüdü, Richter ölçeğine eşdeğerdir. Daha büyük depremlerde orantılı olarak değişiklik gösterir. Depremin şiddeti ise, depremin yeryüzündeki etkisini belirtmek için kullanılır ve bölgeden bölgeye değişir. Depremin şiddetini tanımlamak için günümüzde “Mercalli Cetveli (MM)” ve “Medvedev-Sponheur-Karnik (MSK)” şiddet cetvelleri kullanılmaktadır. Bu cetveller romen rakamlarıya XII şiddet derecesini kapsamaktadır. "Deprem Şiddet Cetvelleri" yeryüzündeki canlı ve cansız herşeyin depreme karşı verdiği tepkiyi değerlendirir. Genellikle, şiddeti V ve daha küçük olan depremler genellikle yapıda hasar meydana getirmezler. Şiddeti V ile XII arası olan depremler büyük ölçüde hissedilebilir ve yapıda hasar meydana getirebilecek büyüklüklteki depremlerdir.
Depremin büyüklüğü ve şiddeti arasındaki ampirik bağıntı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| Büyüklük (Magnitüd) | Şiddet | Tanım | ||||||||||||||||||
| 2.5 | I | Belli belirsiz bir şeydir. İnsanların hissedemezler ancak çok hassas aletler tarafından kaydedilir. | ||||||||||||||||||
| 3.0 | II | İstirahat edenler (oturan, yatan) ve yüksek yapıların üst katlarındaki bazı kimseler tarafından hissedilir. | ||||||||||||||||||
| 3.5 | III | Ev içinde ve özellikle yapıların üst katlarında olanlarca çok iyi hissedilir. Duran otomobiller hafifçe sallanabilir. | ||||||||||||||||||
| 4.0 | IV | Gündüz bina içinde bulunanlardan pek çok kimse hissedebilir. Gece uyuyanları uyandırabilir. | ||||||||||||||||||
| 4.5 | V | Hemen hemen herkes tarafından hissedilir. Uykudan uyandırır. Sıvalar çatlayabilir. | ||||||||||||||||||
| 5.1 | VI | Herkes tarafından hissedilir. Ağır möbleler yerinden oynar. Bacalar devrilebilir. | ||||||||||||||||||
| 5.6 | VII | İnsanlar ayakta durmakta zorluk çekerler. İyi yapılmamış taş, tuğla ve kerpiç yapılarda önemli hasar ve yıkıntı olabilir. Bacalar tamamen yıkılır. | ||||||||||||||||||
| 6.2 | VIII | İyi yapılmamış taş, tuğla ve kerpiç yapılarda ağır hasar veya tamamen yıkılma, taşıyıcı sistemlerde çatlaklar olabilir. Arazide kum fışkırmaları, çatlaklar olur. Kayalar düşer ve heyelanlar olabilir. | ||||||||||||||||||
| 6.6 | IX | Yığma kagir yapılar yıkılır veya çok ağır hasar görür. Betonarme yapılarda taşıyıcı sistemde mafsallaşma başlar. Donatıyı örten beton kabuk düşer. Yerde büyük yarık ve çatlaklar oluşur. | ||||||||||||||||||
| 7.3 | X | İyi yapılmamış ahşap, karkas, betonarme yapılarda çok ağır hasar veya kırılma görülür. Demiryolu rayları bükülür. Çamur ve kum akmaları görülür. | ||||||||||||||||||
| 7.8 | XI | Pek az yapı ayakta kalır. Köprüler harap olur. Yer kaymaları önemli ölçülere ulaşır. | ||||||||||||||||||
| 8.4 | XII | Araziden depremin sarsıntı dalgalarının geçişi görülür, eşyalar ve cisimler havaya fırlar. İnsan eliyle yapılmış tüm yapılar yıkılır ve arazinin topografyası değişir. | ||||||||||||||||||
Daha detaylı bilgi için: http://www.deprem.gov.tr / http://www.koeri.boun.edu.tr / http://www.afad.gov.tr
Yorumlar (1)
depremin büyüklüğü arttıkça şiddetinde bir sonuç gözlemlenir mi yada depremin şiddeti arttıkça büyüklüğünde bir sonuç gözlemleneblir mi
13 Mayıs 2018 PazarMerhabalar, Öncelikle geç verilen cevaptan ötürü kusura bakmayın. Teknik bir takım düzenlemelerden ötürü bakım site bakım sürecindeydi. Sorunuza gelecek olursak; depremin şiddeti, deprem merkezine ve fay hattına uzaklık, zemin yapısı ve üzerindeki yapının durumuna ve konumuna göre farklılık gösterebilir. Yani sabit bir deprem büyüklüğü, farklı noktalarda farklı ivme ve şiddet derecelerine sebebiyet verebilmektedir. İlginiz ve anlayışınız için teşekkürler. İyi günler dilerim.
13 Haziran 2018 Çarşamba